संगिता तिमिल्सेना, बाजुराः बाजुराको उत्तरी भेगमा रहेकोे हिमाली गाउँपालिकाको धुलाचौरमा ड्रयागन खेती गरिएको छ । गाउँपालिकाको वडा नम्बर ६ धुलाचौरमा स्थानिय बिष्णु राज पाण्डेले करिब ४ रोपनीमा ड्रयागन खेती गरेका छन् । उनले हिमाली बहुउद्देश्यीय कृषि फर्म मार्फत कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराको सहकार्यमा ड्रयागन खेती सुरु गरिएको बताए ।
ड्रयागन खेतीका लागि हिमालीको धुलाचौरको माटो परिक्षण गरी सो खेतीका लागि त्यो ठाँउ उपयुक्त भएकाले कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराले सहकार्य गरी स्थानिय कृषक बिष्णु पाण्डेले ड्रयागन खेती गरेको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराका निमित्त कार्यालय प्रमुख मिनप्रसाद जैशीले बताए । आर्थिक वर्ष २०७९÷०८० मा ४ लाख ७० हजारको अनुदान रकम दिएको र बाँकी ४ लाख कृषक पाण्डेले लगानी गरेको उहाँको भनाई छ ।
कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराको ५० प्रतिशत अनुदान रकमले चितवनबाट ड्रयागन फलफूल बिरुवा ढुवानी र खरिद गरेर गत जेठबाट खेती सुरु गरि ८ सय बोट रोपिएको र अहिले सम्म ४÷५ बोट सुकेपनि बाँकी बोटहरु हुर्कदै गएको कृषक पाण्डेले बताए । पाण्डेले भने ‘लगाएको एक वर्ष पुरा भयो, अब अर्को बर्षको साउनदेखि असोज महिना फल्ने गरी लागिपरेको छु, यसलाई प्रति किलोग्राम २ सय देखि ४ सय सम्म पर्छ ।
त्यस्तै जिल्लाको स्वामिकार्तिक खापर गाउँपालिका वडा नं ३ जुकोटका ४५ वर्षीय अन्तिमजङ्ग शाहीले पालिकाको वडा नं ४ खोलीकुनामा आफ्नै नमुना कृषि फर्म सञ्चालन गरी ड्रयागन खेती सुरु गरेका छन् । कृषि फर्म सञ्चालन गर्नुको उद्देश्य आम्दानी मात्रै नभई स्थानीय युवाहरुको विदेश जाने मोह घटाउने पनि रहेको बताउने शाहीले‘मिहिनेत गरे आफ्नै गाउँठाउँमा अनेक सम्भावना छन् भन्ने सन्देश दिनका लागि पनि आफ्नै गाउँमा कृषि फर्म स्थापना गरेर सो खेती सुरु गरेको बताए ।
खोलीकुनामा शाहीले करिब २३ लाख लगानीमा जग्गा खरिद गरेर २० लाख लगानी गरी फलफुलका बिरुवा लगाएका छन् । उनको कृषि फर्ममा स्याउ, ओखर, केरा, कागती, ड्रयागन, एभोकाँडो, किभी, ओखर, लिची, अम्बा, आँप, सखरखण्ड, श्रीखण्ड, तरकारी र पशुपालन तर्फ हाँस, कुखुरा र टर्की पालन गरिएको छ भने ड्रयागन खेतीलाई प्राथमिकतामा रोखेर व्यवसाय अगाडी बढाइएको उनको भनाई छ ।
ड्रयागन फल फलफुल र औषधीका रूपमा पनि लिन सकिन्छ भने यसलाई तरकारीका रुपमा खान पनि धेरै उपयुक्त मानिन्छ । ड्रयागन फलले मानिसमा क्यान्सर रोगसंग प्रतिस्पर्धा गर्ने शक्तीको विकास गराउनुका साथै उच्च रक्तचाप घटाउने पनि गर्दछ । साथै यसको नियमित प्रयोगले मानव शशिरको बिषालु पदार्थलाई हटाउने, अनुहारको छाला सुन्दर बनाउने, आँखा तेज बढाउने समेत काम गर्ने कृषि विज्ञहरुको भनाई छ । मानव शरीरमा भएका हड्डी र दातलाई बलियो बनाउने काम पनि यसको नियमित प्रयोगले गर्ने गर्दछ ।
ड्रयागन खेती अन्य विभिन्न ठाउँमा कृषकहरुले व्यवसायको रुपमा गरिरहेको भएपनि बाजुरामा भने यो पहिलो खेती भएको कृषि ज्ञान केन्द्र बाजुराले जनाएको छ । परिक्षण अनुसार बाजुराका पनि विभिन्न ठाँउ यो खेतीका लागि उपयुक्त भएको र अहिले परिक्षणका लागि धुलाचौरमा खेती गरिएको र यसको नतिजा अनुसार अन्य स्थानमा पनि यो खेतीको बिस्तार गर्ने बताइएको छ ।